PSH [#04]: Kobiety i oryginalne prezenty, czyli kilka ciekawostek o Mieszku I

Co wiesz o Mieszku I?

Mieszka I postrzega się jako twórcę państwa polskiego. Rzeczywiście, za pomocą zawieranych sojuszy lub zwycięskich wojen plemiennych, budował siłę swojego księstwa. Co jednak wiemy o pierwszym historycznym władcy Polski? Jaki jego obraz występuje w powszechnej świadomości? Najczęściej Mieszka I postrzega się jedynie przez pryzmat chrztu Polski. Czasami wspomina się zwycięską bitwę pod Cedynią. Tymczasem biografia polskiego księcia obfitowała w wiele barwnych historii. Historii, które do dzisiaj łączą ze sobą fakty oraz domysły. Czy Mieszko I miał żonę przed przyjęciem chrześcijaństwa? Jaki „towar” prawdopodobnie sprzedawali Piastowie? Jakie egzotyczne zwierzę polski książę podarował Ottonowi III? Ostatnio mieliście okazję przeczytać o okrucieństwie Piastów (wpis znajdziecie tutaj). Tym razem będziecie mogli poznać niesamowite informacje z życia Mieszka I. Nie przedłużając, zapraszam do lektury.

1. Mieszko I i siedem „żon”

Zapewne duża część z nas usłyszała w szkole historię, jak to Mieszko I poślubił księżniczkę czeską Dobrawę. W wyniku tego małżeństwa w kraju Polan rozpoczął się proces chrystianizacji. Czy zastanawialiście się kiedykolwiek, jak wyglądało życie Mieszka I przed przyjęciem nowej wiary? Otóż, według Galla Anonima, książę miał mieć… aż siedem żon (!). Kronikarz w liczbie kobiet prawdopodobnie zawarł metaforyczny obraz grzesznego życia pogan. Dodatkowo określenie „żony” mogło zostać użyte na wyrost. Prawdopodobnie chodziło o… książęcy „harem”. Czy Mieszko I wyróżniał się jego posiadaniem na tle innych władców słowiańskich? Niekoniecznie. Była to praktyka powszechna, a polski książę wyróżniał się, ale… dość skromną liczbę kobiet. Łatwo się domyślić, iż kres istnienia „haremu” nastąpił w chwili zawarcia małżeństwa z Dobrawą. Wcześniej Mieszko I w świetle chrześcijańskiej doktryny był kawalerem. Według realiów epoki, jako pogański książę, mógł sobie na takie zachowanie pozwolić. Żeniąc się, musiał jednak odprawić wszystkie kobiety. Czy miał z nimi potomstwo? Tego prawdopodobnie nigdy się nie dowiemy.

2. Handlarz niewolników znad Warty

Mieszko I w trakcie swojego panowania doprowadził do zjednoczenia większości ziem, uznawanych współcześnie za rdzennie polskie. Czy zastanawialiście się kiedykolwiek, jak ten proces wyglądał? W powszechnej świadomości występuję przekonanie, iż ukształtowana Polska cudownie „wyrosła z  różni”.Tymczasem książę Polan budował swoją potęgę w dużym stopniu za pomocą zwycięskich wojen. Podobnie postępowali jego poprzednicy. Co robili z podbitą ludnością? Niezwykle często… sprzedawali ją w niewolę. Polanie nie traktowali sąsiednich plemion jako równych sobie. Z tego względu handel ludźmi mógł być powszechnym procederem, stanowiącym ważne źródło dochodów w państwie Mieszka I. Gdzie trafiali słowiańscy niewolnicy? Głównie na tereny kontrolowane przez Arabów. O skali tego typu działań może świadczyć łacińskie słowo oznaczające niewolnika. Od wczesnego średniowiecza określano go bowiem mianem „sclavus”.

3. „Romans” z wikingami

Niektórzy z historyków dowodzili, iż Mieszko I oraz cała dynastia Piastów nie miała słowiańskiego pochodzenia. W swoich publikacjach wywodzili rodowód księcia od wikingów. Niezależnie od opinii w tym temacie, kwestia obecności wojowników ze Skandynawii w państwie Polan jest niepodważalna. Co robili na tych ziemiach? Nie przybywali jedynie w roli najeźdźców. Wikingowie w państwach Słowian pełnili rolę… świetnie wyszkolonych oddziałów najemnych. Nazywani Waregami, bardzo często występowali jako straż przyboczna władcy. Podobnie było w państwie Mieszka I. Waregowie stanowili istotną część drużyny polskiego księcia. Ze względu na dobre uzbrojenie oraz wyszkolenie tworzyli formację elitarną, na której Mieszko I budował swoją potęgę militarną. Tym sposobem „wojownicy z Północy” mogli pośrednio przyczynić się do ekspansji państwa Polan.

4. Metody lecznicze Mieszka I

Na to, że Mieszko I nie lekceważył mocy płynącej z nowo przyjętej wiary, jest kilka mniej lub bardziej potwierdzonych dowodów Jedna z legend opisuje dar, jaki przekazał polski książę w ramach podziękowania za wstawiennictwo świętego Uldaryka. O co prosił prosił? Jego intencja dotyczyła… zdrowia. Mieszko I istotną część swojego panowania spędził bowiem na kolejnych wojnach. W trakcie jednej z bitew został zraniony zatrutą strzałą w ramię. Według przekazów pomogły mu dopiero modlitwy do wspomnianego świętego. W ramach podziękowania wysłał do jego grobu ramię. Nie byle jakie, bo… odlane ze srebra. Tym sposobem polski książę pokazał, że na własnym zdrowiu nie zamierzał oszczędzać.

5. Egzotyczny dar dla cesarza

Mieszka I można określić jako władcę, który „miał kontakty”. Jego państwo prowadziło wymianę handlową z innymi krajami, opartą nie tylko na wspomnianym wcześniej „eksporcie” niewolników. Jednym z ważniejszych partnerów był świat arabski. Potwierdzają to znajdowane monety, które pochodziły z tego obszaru. Być może od Arabów Mieszko I uzyskał dość egzotyczne zwierzę. Zwierzę, które przekazał w darze cesarzowi Ottonowi III. Zazwyczaj władcy ofiarowywali sobie fragmenty świętych. Taka wymiana relikwii była powszechna w średniowieczu. Polski książę wykazał się jednak pomysłowością i dał w prezencie… wielbłąda. Zaskoczeni? Prawdopodobnie równie zaskoczony był Otton III. Należy jednak przyznać, iż Mieszko I miał rozmach oraz potrafił zrobić dobre wrażenie, kiedy tego najbardziej potrzebował.

Ojciec założyciel

Na podstawie kilku przytoczonych historii mogliście zauważyć, jak ciekawym człowiekiem był pierwszy historyczny władca Polski. Życiorys Mieszka I, to nie tylko przyjęcie chrztu oraz małżeństwo z Dobrawą. Kim był? Wyrafinowanym politykiem, który regularnie zmieniał sojusze oraz rozsądnie prowadził kolejne wojny. Poganinem, który świadomie dołączył do chrześcijańskiego świata oraz umiejętnie korzystał z nowej religii. Przede wszystkim zaś człowiekiem, który wykorzystywał wszystkie dostępne środki do umacniania swojego państwa. Państwa, które istnieje do dzisiaj.

Paweł

Wykorzystane ilustracje:

1. Zaprowadzenie chrześcijaństwa R.P. 965; autor: Jan Matejko; źródło: Wikimedia Commons; domena publiczna.
2. Kajdany; autor: webandi; źródło: Pixabay; domena publiczna.
3. Festiwal wikingów Magnus Barelegs; autor: Ardfern; źródło: Wikimedia Commons; licencja CC BY-SA 3.0 (link do licencji).
4. Wielbłąd; autor: paulbr75; źródło: Pixabay; domena publiczna.